چنانچه صیغه عربی بخوانید به این عبارت که زن بگوید «زَوَّجْتُکَ نَفْسی فِی الْمُدَّهِ الْمَعْلوُمَهِ عَلَی المَهْرِ الْمَعْلُومِ»؛ یعنی خود را زن تو نمودم به مهر معین شده در مدت معلوم، و مرد بگوید « قبلت التزویج» یعنی قبول کردم ازدواج را، عقد صحیح است. چنانچه خود مرد و زن نتوانند صیغه عربی بخوانند، می توانند به غیر عربی بخوانند، اما باید الفاظی که ذکر شد بگویند و چنانچه دختر رشیده باشد؛ یعنی صلاح و فساد را تشخیص دهد، اذن پدر هم لازم نیست.

 

دستور خواندن عقد موقت

(مسأله 2016) اگر خود زن و مرد بخواهند صيغه عقد موقت را بخوانند، بعد از آن كه مدت و مهر را معين كردند، چنانچه زن بگويد: «زَوَّجْتُكَ نَفْسِى الى الاجل المعلوم عَلَى المَهْرِ المَعْلُومِ»، بعد بدون فاصله مرد بگويد: «قَبِلْتُ التزويجَ الى الاجلِ المعلومِ على المهرِ المعلومِ»، صحيح است. و اگر ديگرى را وكيل كنند و اول وكيل زن به وكيل مرد بگويد: «مَتَّعْتُ مُوَكِّلَتِى مُوَكّلَكَ الى الاجل المعلوم عَلَى المَهْرِ المَعْلُومِ»، پس بدون فاصله وكيل مرد بگويد: «قَبِلْتُ ذلك لِمُوَكِّلِى» صحيح مى باشد.

 

 

احكام عقد

(مسأله 2010) در زناشوئى چه دائم و چه موقّت، بايد صيغه خوانده شود و تنها راضى بودن زن و مرد كافى نيست و صيغه عقد را يا خود زن و مرد مى خوانند، يا ديگرى را وكيل مى كنند كه از طرف آنان بخواند.

 

(مسأله 2011) وكيل لازم نيست مرد باشد، زن هم مى تواند براى خواندن صيغه عقد از طرف ديگرى وكيل شود.

 

(مسأله 2012) زن و مرد تا يقين نكنند كه وكيل آنها صيغه را خوانده است، نمى توانند به يكديگر حلال شوند و گمان به اين كه وكيل صيغه را خوانده است، كفايت نمى كند ولى اگر وكيل بگويد صيغه را خوانده ام و مورد اعتماد باشد كافى است.

 

(مسأله 2013) اگر زنى كسى را وكيل كند كه مثلاً ده روز او را به عقد مردى درآورد و ابتداى ده روز را معين نكند بايد آغاز آن را از روز و ساعتى كه عقد مى كند قرار دهد.

 

(مسأله 2014) يك نفر مى تواند براى خواندن صيغه عقد دائم يا غيردائم از طرف دو نفر وكيل شود و نيز انسان مى تواند از طرف زن وكيل شود و او را براى خود به طور دائم يا غيردائم عقد كند ولى احتياط مستحب آن است كه عقد را دو نفر بخوانند.

 

كيفيت خواندن عقد دائم

(مسأله 2015) اگر صيغه عقد دائم را خود زن و مرد بخوانند و اول زن بگويد: «زَوَّجْتُكَ نَفْسِى عَلَى الصَّداقِ المَعْلُوم» (يعنى خود را زن تو نمودم، به مهرى كه معيّن شده). پس از آن بدون فاصله مرد بگويد: «قَبِلْتُ التَّزْوِيجَ على الصَّداقِ المعلومِ» (يعنى قبول كردم ازدواج را با همان مهر معلوم) عقد صحيح است و اگر ديگرى را وكيل كنند كه از طرف آنها صيغه عقد را بخواند چنانچه مثلاً اسم مرد احمد و اسم زن فاطمه باشد و وكيل زن بگويد: «زَوَّجْتُ مُوَكِّلَتِى فاطِمَةَ مُوَكِّلِكَ اَحْمَدَ عَلَى الصَّداقِ المَعْلُومِ». پس بدون فاصله وكيل مرد بگويد: «قَبِلْتُ التَّزويج لِمُوَكِّلِى اَحْمَدَ عَلَى الصَّداقِ الْمَعْلُومِ» صحيح مى باشد.

 

شرائط عقد

(مسأله 2017) عقد ازدواج چند شرط دارد:

اول آن كه عقد را به عربى صحيح بخوانند. و اگر خود مرد و زن نتوانند صيغه را به عربى صحيح بخوانند; بايد كسى را كه مى تواند عقد را به عربى صحيح بخواند وكيل كنند، و اگر نتوانند كسى را كه به عربى صحيح مى خواند وكيل كنند بايد خودشان به غيرعربى بخوانند اما بايد لفظى بگويند كه معنى «زَوَّجت و قبلت» را بفهماند.

دوم مرد و زن يا وكيل آنها كه صيغه را مى خوانند قصد انشاء داشته باشند يعنى اگر خود مرد و زن صيغه را مى خوانند، زن به گفتن «زَوَّجتك نفسى» قصدش اين باشد كه خود را زن او قرار دهد و مرد به گفتن «قبلت التزويج» زن بودن او را براى خود قبول نمايد، و اگر وكيل مرد و زن صيغه را مى خوانند، به گفتن «زوَّجت و قبلت» قصدشان اين باشد كه مرد و زنى كه آنان را وكيل كرده اند، زن و شوهر شوند.

سوم كسى كه صيغه را مى خواند عاقل باشد، و بنابر احتياط بالغ باشد چه براى خودش بخواند، يا از طرف ديگرى وكيل شده باشد.

چهارم اگر وكيل زن و شوهر يا ولى آنها صيغه را مى خوانند، در عقد، زن و شوهر را معين كنند مثلاً اسم آنها را ببرند يا به آنها اشاره نمايند. پس كسى كه چند دختر دارد، اگر به مردى بگويد «زَوَّجْتُكَ اِحْدَى بَناتِى» (يعنى زن تو نمودم يكى از دخترانم را) و او بگويد قبلت يعنى قبول كردم، چون در موقع عقد، دختر را معين نكرده اند عقد باطل است.

پنجم زن و مرد به ازدواج راضى باشند.

 

(مسأله 2018) اگر در عقد يك حرف غلط خوانده شود كه معنى آن را عوض كند عقد باطل است.

 

(مسأله 2019) كسى كه دستور زبان عربى را نمى داند، اگر قرائتش صحيح باشد و معناى هر كلمه از عقد را جداگانه بداند و از هر لفظى معناى آن را قصد نمايد، مى تواند عقد را بخواند.

 

(مسأله 2020) اگر بستگان يا نزديكان زن، او را براى مردى بدون اجازه او عقد كنند و بعداً زن بگويد به آن عقد راضى هستم، عقد صحيح است و همچنين است در مورد مرد.

 

(مسأله 2021) اگر زن و مرد يا يكى از آن دو را به ازدواج مجبور نمايند و بعد از خواندن عقد راضى شوند و بگويند با آن عقد راضى هستيم عقد صحيح است.

 

(مسأله 2022) پدر و جد پدرى در صورت ضرورت مى توانند براى فرزند نابالغ يا ديوانه خود كه به حال ديوانگى بالغ شده است ازدواج كنند. و بعد از آن كه طفل بالغ شد يا ديوانه عاقل گرديد، نبايد آن را به هم بزنند.

 

(مسأله 2023) دخترى كه به حد بلوغ رسيده و رشيده است يعنى مصلحت خود را تشخيص مى دهد; اگر بخواهد شوهر كند، چنانچه باكره باشد، بايد از پدر يا جد پدرى خود اجازه بگيرد و اجازه مادر و برادر لازم نيست. ولى اگر همسر مناسبى براى دختر پيدا شود و پدر مخالفت كند، اذن او شرط نيست.

 

(مسأله 2024) اگر پدر و جد پدرى غائب باشند، به طورى كه نشود از آنان اذن گرفت و دختر هم احتياج به شوهر كردن داشته باشد، اجازه پدر و جد پدرى ساقط است و نيز اگر دختر باكره نباشد در صورتى كه بكارتش به واسطه شوهر كردن از بين رفته باشد، اجازه پدر و جد لازم نيست.

 

(مسأله 2025) اگر پدر، يا جد پدرى براى پسر نابالغ خود زن بگيرد، پسر بايد بعد از بالغ شدن خرج آن زن را ـ در صورت تمكين و قابليت براى مسائل زناشويى ـ بدهد.

 

(مسأله 2026) اگر پدر، يا جد پدرى براى پسر نابالغ خود زن بگيرد، چنانچه پسر در موقع عقد مالى داشته، مديون مهر زن است و اگر در موقع عقد مالى نداشته، پدر يا جد او بايد مهر زن را بدهند.

 

عيب هائى كه به واسطه آنها مى شود عقد را به هم زد

(مسأله 2027) اگر مرد بعد از عقد بفهمد كه زن يكى از اين هفت عيب را دارد مى تواند عقد را به هم بزند:

اول: ديوانگى.

دوم: مرض خوره.

سوم: مرض برص.

چهارم: كورى.

پنجم: شَلْ بودن. به طورى كه معلوم باشد.

ششم: آن كه افضا شده، يعنى راه بول و حيض او يكى شده باشد. ولى اگر راه حيض و غائط او يكى شده باشد، به هم زدن عقد اشكال دارد و بايد احتياط شود.

هفتم: آن كه گوشت، يا استخوانى يا غدّه اى در فرج او باشد كه مانع نزديكى شود.

 

(مسأله 2028) اگر زن بعد از عقد بفهمد كه شوهر او ديوانه است، يا آلت مردى ندارد، يا عنّين است و نمى تواند نزديكى نمايد، يا تخم هاى او را كشيده اند; مى تواند عقد را به هم بزند.

 

(مسأله 2029) اگر مرد يا زن، به واسطه يكى از عيب هائى كه در دو مسأله پيش گفته شد عقد را به هم بزند، بايد بدون طلاق از هم جدا شوند.

 

(مسأله 2030) اگر به واسطه آن كه مرد عنّين است و نمى تواند نزديكى كند; زن عقد را به هم بزند، شوهر بايد نصف مهر را بدهد. ولى اگر به واسطه يكى از عيب هاى ديگرى كه گفته شد مرد، يا زن عقد را به هم بزند، چنانچه مرد با زن نزديكى نكرده باشد، چيزى بر او نيست و اگر نزديكى كرده، بايد تمام مهر را بدهد.

از آنجا كه مسائل مربوط «فسخ عقد» از جانب مرد و يا زن، شرايط خاصى دارد، لازم است هر نوع فسخ زير نظر حاكم شرع صورت پذيرد.